به گزارش ستاد خبری سی‌ودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، مسعود پزشکیان در مراسم آیین روز ملی کتاب، کتابخوانی و کتابدار که پنجشنبه (۲۴ آبان ۱۴۰۳) در تالار وحدت برگزار شد، تاکید کرد: اگر می‌خواهیم اسیر کسی نشویم و دنیایی برازنده نسل خود داشته باشیم، باید زندگیمان را با کتابخوانی بسازیم تا همدل شویم.
او با استناد به آیات قرآنی درباره خلقت انسان، به رابطه علم و دانش و دین اشاره کرد و ادامه داد: حیات انسان به علم، حیات علم به عمل و حیات عمل به اخلاص است. انسان به این خاطر خلق شده که دانایی پیدا کند و آگاهی یابد. انسان باید بُعد آگاهی را در بستر زندگی به کار بگیرد و خالص برای خدا باشد. چنین انسان‌هایی آیا در دنیا و زندگی مشکل پیدا می‌کنند و آیا وقتی چنین ذهنیتی داشته باشیم، جامعه دچار فقر و گرفتاری و مشکلات می‌شود؟
رئیس جمهور با تاکید بر تاثیر کتاب در آگاهی و پیشرفت آحاد جامعه گفت: قرآن را باید بخوانیم، آن را بفهمیم و به آن عمل کنیم. چیزی که انسان را مسجود ملائک کرد تسبیح و عبادت نبود، بلکه علم و آگاهی بود که خدا در نهاد انسان قرار داد.
پزشکیان ادامه داد: همه دعواها از سر جهل است. هیچ انسان عاقلی در برابر راه درست مقاومت نمی‌کند. خواندن ما را به زبان و نگاه مشترک می‌رساند، به جایی می‌رساند که با هم اختلاف پیدا نکنیم. جهل بالاترین ظلم در جامعه است. راحت می‌توان از هر مشکلی خارج شد به شرطی که انسان جهلش را کنار بگذارد. اگر جوانان و حتی مدیران‌مان را با خواندن مانوس کنیم اختلافات و مشکلات کشور برطرف می‌شود، چراکه وقتی نمی‌دانیم کدام راه را باید برویم دچار اختلاف و مشکل می‌شویم.
او با تاکید بر اینکه باید بخوانیم تا همدل شویم، بخوانیم تا اختلاف نداشته باشیم و عامل به دانش و آگاهی باشیم، گفت: تاکید ائمه اطهار هم بر علم و یادگیری و هم به‌کارگیری آن است. باید بر مبنای کتاب و مستندات عمل کنیم، علم برای اقامه عدالت به وجود آمده است.
رئیس جمهور ادامه داد: امام حسین(ع) فرموده که همیشه عامل به کتاب، اقامه کننده قسط و عدل و پیرو دین حق است. از این رو مسلمان کسی است که در برابر حق سر خم کند. باید راهی را برویم که دائم حق را به جامعه برسانیم. اگر به جای خواندن صرف، عمل هم می‌کردیم امروز دچار مشکل نبودیم. جایی که می‌دانیم عمل نمی‌کنیم و جایی هم که عمل می‌کنیم به صورت جناحی عمل می‌کنیم که این درست نیست.
پزشکیان با تاکید بر ارج نهادن به جایگاه کتاب و کتابخوانی در تمام ایام سال گفت: امروز روز یادآوری است. برای اینکه به همه بگوییم که خواندن و یاد گرفتن و دانایی باید همچنان در جامعه گسترش پیدا کند.
او ادامه داد: اگر می‌خواهیم دنیایی بسازیم که برازنده نسل و آینده ما باشد باید به خواندن عادت کنیم و کتاب را همراه و دوست همیشگی خود بدانیم، اما نه صرفا برای خواندن بلکه برای همدل شدن. دعوا از جهل است و باید بفهمیم که باید با هم همدل شویم. اگر این مسئله را باور کنیم هستی طور دیگری می‌شود. اگر اینگونه شویم می‌توانیم همه چیز را دگرگون کنیم.
رئیس جمهور با قدردانی از کتابداران و کتاب‌یاران، گفت: شما می‌توانید فرهنگ کتاب و کتابخوانی را در کشور بسط و گسترش دهید و نقش تاریخی خود را ایفا کنید. ما هم در دولت هر کاری از دستمان برآید عمل می‌کنیم. تلاش می‌کنیم با خواندن و دانش و تجربه عمل کنیم. فقط باید در این مسیر صبر کنیم. تلاش می‌کنیم مشکلات و دغدغه‌های بحق شما را هم شنیده و در حد امکان حل کنیم.
پیشران تمدن اسلامی علم و کتاب بود
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در آیین ملی بزرگداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار با قدردانی از حضور رئیس‌جمهور در نخستین ماه‌های خدمت در جمع کتابداران گفت: نخستین آیات قرآن به کتاب اشاره دارد، ادامه آیات نیز در همین زمینه قابل توجه است، در این آیات در کنار نعمت آفرینش نعمت دانش مطرح می‌شود و مسیر تمدن‌سازی اسلام را نشان می‌دهد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر جامعه و تمدن نبوی در توجه به کتاب و کتابخوانی بیان کرد: این نگاهی بوده است که جامعه و تمدن نبوی را شکل داد، تمدن‌های بشری در تاریخ بشر پیشران‌هایی داشتند و پیشران تمدن اسلامی علم و کتاب بوده است. پیشران علم در تمدن اسلامی کتابخانه‌ها بودند. با این نگاه مسیر علم، کتاب و کتابخانه‌ها هستند. چشم‌انداز آینده فعالیت‌های فرهنگی از این مسیر و با این نگاه می‌تواند باشد.
صالحی با اشاره به اینکه انسان دو نوع عمر دارد، توضیح داد: یک عمر طبیعی و بیولوژیک و دوم عمر علمی ماست. عمر علمی ما باید با عمر طبیعی ما تقارن داشته باشد. عمر علمی با ۲ مشکل روبه‌روست و با ۲ اجبار مواجه می‌شود. این عمر موقت و ناپایدار است و دوم اینکه محدود به زمان مدرسه و دانشگاه است. کتاب و کتابخانه راه فرار از این محدودیت‌هاست. در این حوزه است که امتداد عمر علمی در طول و عمق پیش می‌آید و کتاب و کتابخوانی در اینجا فرصت می‌سازد.
او با بررسی نگاه کلان جامعه‌سازی و تمدن‌سازی در حوزه کتاب و کتابخوانی بیان کرد: اگر بخواهیم عمر علمی و طبیعی تقارن داشته باشد، نیاز به کتاب، کتابخوانی و کتابخانه است. ما جامعه‌ای هستیم که از جامعه شفاهی سنتی به جامعه شفاهی صوتی رفتیم. جامعه شفاهی خطاهای زیادی دارد و در گذر سریع از جامعه سنتی به جامعه مدرن نیاز به کتابخوانی داریم.
صالحی با تاکید بر سند کتابخوانی که در ماه‌های گذشته تصویب شد، ادامه داد: این سند می‌تواند به روند کتابخوانی کمک کند. اضلاع اصلی کتابخوانی «مولف، ناشر، کتابفروشی، کتابخانه و کتابدار» است و این اضلاع می‌تواند کتابخوانی را ترویج دهد.
او در پایان گفت: مسائل معیشتی کتابداران جایگاه ویژه‌ای دارد و این مساله اغراق‌آمیز نیست. من هم مسائل را با رئیس جمهور محترم مطرح کرده‌ام تا برای رفع آنها تلاش کنیم.
یکی از راه‌های همدلی اجتماعی «خواندن» است
مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در این آیین متنی را خواند. وی در بخش‌هایی از این متن با گرامیداشت هفته کتاب و ۲۴ آبان ماه، سالروز درگذشت علامه طباطبائی و روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار» این روز را به همه‌ی مهمانان، خصوصاً فعالین حوزه کتاب و کتابخوانی، مروجین، خیرین و به‌ویژه همکاران کتابدار که صادقانه و عاشقانه و بدون چشم‌داشت خدمت می‌کنند، تبریک گفت.
رمضانی در ادامه ضمن خیرمقدم به رئیس جمهور، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئولانی که به این برنامه آمده بودند، گفت: «آقای رئیس جمهور و حاضرین گرامی! به برکت انقلاب اسلامی، ما امروز شاهد شبکه ۳۸۰۰ واحدی کتابخانه‌های عمومی با ۷۵۰۰ تلاشگر فرهنگی هستیم؛ شبکه‌ای که در رتبه نخست منطقه قرار دارد و علاوه بر ارائه خدمات پایه‌ی کتابخانه‌ای، امکان ارائه ۶۰ نوع خدمت را دارد؛ پایگاهی برای کتاب، کتابخوانی، علم‌اندوزی، گسترش اطلاعات، پر کردن اوقات فراغت، خانه‌ی امنی برای مادر و کودک، نوجوان و جوان، محل کاستن فاصله‌ی اجتماعی در دسترسی به خدمات برابر و باکیفیت، محیطی پویا و مطمئن برای درمان روح و جسم با کتاب».
وی در ادامه گفت: «شاید هیچ وقت کلینیک با کتاب همراه نمی‌شد یا کتابخانه با نگارخانه، یا کتاب با مهد. ولی امروز ما کلینیک کتاب داریم، در کتابخانه نگارخانه داریم و در کتابخانه مهد کتاب. امروز «هدهد سفید» پرنده مهربان کتابخانه‌های کودک است و هم‌میهنان بهره‌مند از خدمات مهارتی و آموزشی برای راه‌اندازی کسب‌وکار در کتابخانه. امروز کتابخانه عمومی بعد از خانه و مدرسه خانه سوم مردم ایران است».
وی افزود:«کتابخانه عمومی بدون مرزبندی مخاطبان «وفاق» را پیش‌فرض داشته است. ما معتقدیم، یکی از راه‌های همدلی اجتماعی، «خواندن» است؛ آنجا که در دل داستان با شخصیت‌ها همذات‌پنداری می‌کنیم».
رمضانی افزود: «گزارش از آنچه امروز در ظرفیت کتابخانه‌های عمومی وجود دارد، حتماً از این فرصت خارج است، ولی عزیزان حاضر در جلسه، آنچه ذکر شد حقیقت عینی است که حتماً مواجهه تک تک شما فرهیختگان ایران‌دوست با آن در جای‌جای میهن اسلامی‌مان، از عمق وجود خوشحالتان خواهد کرد. به تأسی از منش رئیس جمهور محترم در گرامیداشت پیشینیان، توجهات شهید خدمت آیت‌الله رئیسی و خدمات وزرای ادوار فرهنگ، به عنوان رؤسای هیئت امنای کتابخانه‌های عمومی، دبیران‌کل نهاد و همه آنها که در رشد این درخت پرثمر نقش داشته‌اند را ارج می‌نهم».
به نمایندگی از همکارانم از محضر رئیس جمهور دوست داشتنی‌مان سه درخواست دارم:
۱- توسعه‌ی شبکه‌ی کتابخانه‌های سیار، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و ایجاد کتابخانه در شهرهای فاقد کتابخانه در دستورکار قرار گیرد. انجام این مهم در راستای عدالت اجتماعی و رفع یکی از دغدغه‌های جنابعالی در حوزه‌ی فرهنگ است. می‌دانیم که برای حوزه‌های آموزش و پرورش و بهداشت شخصاً بیشتر زمان می‌گذارید؛ شاید چون یک طبیب بهتر از دیگران می‌داند پیشگیری و بهداشت مقدم بر درمان است.
ضمن اینکه با توجه به افزایش قیمت کتاب، خرید کتاب برای کتابخانه‌های عمومی، علاوه بر ایجاد دسترسی عمومی به کتاب، به صورت غیرمستقیم حمایتی از ناشرین و نویسندگان خواهد بود.
۲- شرایط خطیر کشور و محدودیت‌های بودجه‌ای دولت را درک می‌کنیم، اما جناب آقای دکتر پزشکیان، همکاران کتابدار من از نظر معیشتی تحت فشار هستند و از رفاهیات و مزایای جاری و مصوب دولت به خاطر کمبود منابع مالی محرومند. شخصیت فرهنگی کتابداران از هیاهو به دور است و ارائه خدمت را به این خواسته‌های بحق وابسته نمی‌کند. درخواست دارم، چنانکه در دیگر حوزه‌ها نشان داده‌اید، با یکسان‌سازی و توجه به معشیت، عدالت را در حق‌شان به جای آورید.
۳- ساختار اداری این نهاد عمومی غیردولتی با چند تصمیم دولت و مجلس می‌تواند به بهره‌وری بسیار بیشتری دست یابد. این شبکه گسترده و چابک، با بیش از ۸۰۰ کتابخانه روستایی، بدون ساختارسازی جدید، می‌تواند پایگاه حضور گروه‌های متنوع و متکثر جامعه برای حل مسائل باشد. این شبکه و جهادگرانش را، چنانکه هست، بزرگ ببینید و آن را در آزمون‌های وسیع محک بزنید».
وی در پایان خطاب به رئیس‌جمهور گفت: «از اینکه در ماه‌های ابتدایی دولت چهاردهم در جمع اهالی فرهنگ، خصوصاً کتابداران دلسوز، اثرگذار و بی‌ادعا حاضر شدید از شما ممنونم. شما اولین رئیس جمهوری هستید که در سال اول دولت‌تان به این جمع آمدید. چون منش شما مردمی است، دوست دارم اینگونه عرض ارادت کنم: آقای رئیس جمهور دمتان گرم و علی یارتان».
قدردانی از برگزیدگان حوزه کتاب کتابداری
در ادامۀ این آیین با حضور رئیس جمهور، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی از برترین‌های حوزه کتاب، کتابخوانی و کتابداری تقدیر شد.
برگزیدگان هفته کتاب از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی در سال ۱۴۰۳ در حوزه‌های کتابخانه، کتابدار، اعضای کتابخوان، پیشکسوت و خدمتگزار، خیرین حقوقی، خیرین حقیقی، انجمن استان و شهرستان، خدمات به عشایر و تنوع ارائه خدمات کتابخانه‌ای به این ترتیب معرفی شدند:
* کتابخانه نهادی
کتابخانه هدهد سفید تهران (مریم امیدخدا، مسئول کتابخانه)
کتابخانه شهید مدرس همدان (طیبه ریحانی، مسئول کتابخانه)
کتابخانه فرزانگان بهارستان، استان اصفهان (رویا ناطقی، مسئول کتابخانه)
کتابخانه روستایی شهید ملامحمد ذبیحی بیساران، استان کردستان (نوری شهابی، مسئول کتابخانه)
کتابخانه روستایی شهید مطاع نوروزنژاد، استان کرمانشاه (حمید فلامرزی، مسئول کتابخانه)
کتابخانه مرحوم امیرحسین فردی نیر، استان اردبیل (فاطمه الزهرا ندیری، مسئول کتابخانه)
کتابخانه ۳۰ مهر همدان (سامیه جمشیدی، مسئول کتابخانه)
کتابخانه شهید مطهری مشهد، خراسان رضوی (محمود کاظم زاده، مسئول کتابخانه)
کتابخانه شهید ملامحمد امینی سقز، کردستان (نازدار عبدخدا، مسئول کتابخانه)
کتابخانه امام علی(ع) یزد (طاهره طراح، مسئول کتابخانه)
کتابخانه سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی سهند، آذربایجان شرقی (کلثوم دیزجی، مسئول کتابخانه)
* کتابدار نهادی
امید امانی کاریزی، کتابدار کتابخانه سیار پیک دانایی ۱ تایباد، استان خراسان رضوی
شهرزاد محمدزاده، کتابدار بخش نابینایان محمدتقی کریم پور بیرجند، استان خراسان جنوبی
افسانه افضلی، کتابدار کتابخانه روستایی امید ده جلیل، استان کهگیلویه و بویراحمد
پریسا نقوی، کتابدار کتابخانه شهدای گمنام رزن، استان همدان
فاطمه بلوچ، کتابدار کتابخانه زنده یاد سرهنگ فرامرز ناوی، استان خراسان رضوی
راضیه لشکری، کتابدار بخش ناشنوایان کتابخانه مرکزی یزد
لاله صفرپور، کتابدار بخش نسخ خطی کتابخانه مولوی شهرکرد، استان چهارمحال و بختیاری
طیبه عبدلی مرویلی، کتابدار کتابخانه ولایت ملایر، استان همدان
سمیه السادات حسینی، کتابدار کتابخانه شهدای گلپایگان(فهرست‌نویس)، استان اصفهان
کلثوم دهقانی، کتابدار کتابخانه مهر غدیر قائن(در بخش خدمات مرجع مجازی)، استان خراسان جنوبی
شهلا قره زاده، کتابدار کتابخانه علامه محمدتقی جعفری جعفرآباد، استان اردبیل
سوسن روح آور اجیرلو، کتابدار کتابخانه شهید باهنر پارس آباد، استان اردبیل
سولماز باقریه، کتابدار کتابخانه کوثر بناب، استان آذربایجان شرقی
معصومه سیار، کتابدار کتابخانه خاتم الانبیا(ص) رشت، استان گیلان
فاطمه غلامرضایی، کتابدار کتابخانه مهدی آذریزدی یزد، استان یزد
هستی صدیقی، کتابدار کتابخانه امیرکبیر کرمانشاه، استان کرمانشاه
رقیه فاروقی، کتابدار کتابخانه مرکزی امام خامنه ای(مدظله العالی) سنندج، استان کردستان
* کتابخانه مشارکتی
کتابخانه آستان قدس رضوی استان یزد (رمضان دهقان نیری، مروج)
کتابخانه مشارکتی شهید مفتح (زندان) استان همدان (محمدرضا عزیزی، مسئول کتابخانه)
کتابخانه مشارکتی توحید (شرکت نفت) استان بوشهر (سودابه کلانتری، مسئول کتابخانه)
* کتابدار مشارکتی
صدیقه امیری، مسئول کتابخانه مشارکتی صالح امین استان کرمان
مظفر سالاری، مسئول کتابخانه مشارکتی مرحوم وزیری یزد
فریبا بانی، مسئول کتابخانه مشارکتی مکتب الرضا(ع) استان اردبیل
* اعضای کتابخوان
مهرسام اسماعیلی از استان همدان در بخش خردسال
السا سیاوشی از استان البرز در بخش خردسال
امیرعلی سیاوشی از استان البرز در بخش کودک
حامد بهمنی از استان خوزستان در بخش کودک
امیرعباس قاسمی از استان قزوین در بخش کودک
فاطمه رضایی از استان مرکزی در بخش نوجوان
آنیتا یعقوبی از استان ایلام در بخش نوجوان
رقیه غدیری از استان البرز در بخش جوان
نازنین کوثر حسینی فرد از استان سیستان و بلوچستان در بخش جوان
جواد محمدزاده از استان مازندران در بخش بزرگسال
میرمصطفی حسینی از استان آذربایجان غربی در بخش بزرگسال
* پیشکسوت برگزیده
جعفر نوع خواه از استان اردبیل
* خدمتگزار برگزیده
علیرضا گوماری از استان همدان
رضا سعید از استان کرمان
* خیرین برگزیده حقیقی
مجید قاسمی، برگزیده ملی
کاظم قلم چی، برگزیده ملی
مهدی رزازان از استان فارس
امید پورکلهر از استان مازندران
سید افضل موسوی از استان زنجان
سید حسین میرمجلسی از استان گیلان
علی کره بندی(قاضی) از استان بوشهر
احمد شاکری از استان فارس
محمدحسن اسدی(شهردار شیراز) از استان فارس
* خیرین برگزیده حقوقی
شورای اجتماعی وزارت کشور
خانه کتاب و ادبیات ایران
* استان برگزیده در حوزه خدمات به عشایر
استان فارس
* استان برگزیده در حوزه تنوع ارائه خدمات کتابخانه‌ای
استان زنجان
* انجمن‌های برگزیده
انجمن کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی با تقدیر از مهدی زندیه وکیلی، استاندار
انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان آبادان با تقدیر از احسان عباس پور، فرماندار آبادان
انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان هوراند با تقدیر از توکل فرهادی، فرماندار هوراند، استان آذربایجان شرقی
انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان میناب با تقدیر از رادمهر، فرماندار میناب، استان هرمزگان
انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان بیرجند، با تقدیر از فاضلی فرد، فرماندار بیرجند، استان خراسان جنوبی.