نشست
تخصصی «نقش رسانهها در کاهش آسیبهای اجتماعی" روز دوشنبه 27 مرداد ماه با حضور متخصصان و
فعالانه این حوزه در قالب ویدئوکنفرانس برگزار شد.
به
گزارش روابطعمومی دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها، دکتر سید علی آذین،عضو
هیئت علمی جهاد دانشگاهی؛ دکتر حسام الدین ریاحی، متخصص اخلاق پزشکی از دانشگاه
علوم پزشکی شهید بهشتی و کارشناس رادیو سلامت؛ و دکتر گیتا علی آبادی، مدیر کل
دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها با حضور در این نشست، ضمن تعریف و تبیین
مفهوم آسیب اجتماعی از نگاه جامعهشناسان، به بررسی نقش رسانهها در پیشگیری و
کاهش آسیبهای اجتماعی پرداخنتد.
دکتر
گیتا علیآبادی در این نشست با اشاره به دیدگاه جامعهشناسان در مورد آسیبهای
اجتماعی گفت: بیشترمسائلی که امروز در جامعه تحت عنوان آسیب اجتماعی نام برده میشوند،
مورد قبول و پذیرش جامعهشناسان نیستند. آنها این مسائل را در قالب مشکلات اجتماعی
مطرح میکنند که بررسی و شناخت آنها بدون در نظر گرفتن شرایط زمینهای در جامعه
میسر نیست.
وی
افزود: معمولاً وقتی از آسیب اجتماعی صحبت میکنیم، تاًکید ما بیشتر روی مسائلی
همچون: اعتیاد، مواد مخدر، طلاق، مفاسد اجتماعی، حاشیهنشینی، و... است. اما آسیبهایی
نیز هستند که با مردم ارتباط مستقیم داشته و میتوانند موجب بروز عوارض اجتماعی
شوند. به عنوان مثال، شیوع کرونا و در خانه ماندن مردم باعث افزایش خشونتهای خانگی
شد. اما از سوی دیگر کاهش دزدی و کاهش سرقت از منازل را در پی داشت. به گونهای
که میتوان گفت نحوه جرائم متفاوت شده است. حال برای اینکه ببینیم رسانهها چه
نقشی در کاهش آسیبهای اجتماعی دارند و یا چه توصیههایی در زمینه پیشگیری دارند،
این نشست را برگزار میکنیم.
وی
اظهار کرد: نکته بعدی پرداختن به فضای مجازی و اخبار منتشر شده در این حوزه و
تاثیر هشتکها در کمپینهای اجتماعی است. باید دید چه پژوهشهایی در این زمینه
انجام شده است. زیرا نتایج این پژوهشها میتواند نقشی مهم در تصمیمگیریها و
سیاستگذاریها داشته باشد.
دکتر
سید علی آذین،عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی در ادامه این جلسه گفت: وقتی در مورد
رسانه های فضای مجازی صحبت میکنیم، بیشترین تمرکز ما بر اثرات سوء رسانههای
اجتماعی است و کسی به نیمه پر لیوان و نقش موثر رسانهها در آگاهی بخشی و کاهش
آسیبهای اجتماعی توجه نمیکند.
وی
افزود: درتعریف آسیبهای اجتماعی، فارغ از اختلافنظرهای موجود میتوان گفت: هر
پدیدهای که مانع رشد و بالندگی یک جامعه شود یک نوع آسیب و مشکل و یا مسئله اجتماعی
است. بنابراین بسیاری از مشکلات و آسیبهایی که تاکنون شناخته شدهاند در قالب
یکسری خوشه قرار میگیرند که با شناخت روابط بین آنها میتوان به راهکارهای موثری
دست یافت. خوشهها میتوانند شامل انواع بزهکاری و یا جرم و جنایت باشند. موضوع
دیگر، مسئله روسپیگری و یا کسب و کارهای جنسی کودکان کار، کودکآزاری، قتلهای
ناموسی، و طلاق است که نه فقط به عنوان یک آسیب مستقیم، بلکه به دلیل پیامدهایی که
دارند، میتوانند جامعه را با مشکل مواجه
کنند.
این
پژوهشگردر مورد پدیده خودکشی بیان کرد: موضوع خودکشی از جمله آسیبهایی است که تا
یک دهه پیش از آن صحبتی نمیشد اما خوشبختانه با صحبت بعضی از همکاران و طرح آن در
رسانهها، مسئولین متوجه شدند که طرح این مسئله نه تنها آثار سوئی ندارد بلکه میتواند
از تبعات آن در جامعه پیشگیری کند.
وی
افزود: گروه دیگر آسیبهای اجتماعی در زمره آسیبها و مشکلات ناشی از رشد فناوری
و تغییرات سبک زندگی قرار میگیرند که تحت عنوان آسیبهای فناورانه مطرح میشوند؛
مانند تغییر سبک حمل و نقل که در قدیم به این صورت نبوده ولی الان موجب افزایش
تصادفات و تلفات جادهای و تاثیرات سوء در زندگی مردم شده است. به طوری که سالانه به طور میانگین حدود 20 هزار
نفر در ایران درتلفات جادهای از بین میروند. به همین دلیل اینگونه مسائل جزو
مسائل اجتماعی مطرح میشوند. زیرا فرهنگ رانندگی و فرهنگ ترافیک خود، یک مسئله
اجتماعی است. اینها نمونههای قدیمیتر آسیبهای فناورانه هستند اما آسیبهای
جدیدتری نیزهستند که در چند دهه اخیر بخصوص با ورود رسانهها به فضای مجازی بیشتر
شدهاند.