در
عصر ارتباطات نوین، زنان نقش چشمگیری در
جامعه رسانه ای دارند، بطوری که در طول این سالها چه در داخل کشور و چه در عرصه
های بین المللی شاهد افزایش رشد حضور زنان درمدیریت رسانه‌ها، رشد توسعۀ فرهنگ
رسانه‌ای با نقش‌آفرینی های
موثر، تشخیص اولویت‌ها و طراحی راهبردهای کارآمد و اثربخش در آموزش رساته
ای، و ارتقای جایگاه آنان در این حوزه هستیم.
حال
در آستانه میلاد با سعادت حضرت زهرای اطهر (س) و هفته گرامی داشت مقام زن از سوی
دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها با چند تن از زنان فعال در حوزه رسانه،
مصاحبه ای توسط الهه اردلانی کارشناس
روابط عمومی این دفتر صورت گرفته است که در بخش های مختلف بروی سایت دفتر قرار میگیرد.
بخش اول : بانوان
گزارشگر
یکی
از بخش های عمده و مهم رسانه ها به گزارشات متنوع و مختلف اختصاص دارد ، که امروزه
با توسعه رسانه های شنیداری و دیداری و سرعت گرفتن مسیر اطلاع رسانی، شرایط حرفه
ای اقتضاء می کند فردی که به عنوان «گزارشگر » در یک سازمان رسانه ای به کار گرفته
می شود به کمک آموزش هایی که به اوداده می شود بتواند به تنهایی مسیر تهیه یک
گزارش خوب و قابل قبول را از ابتدا تا انتها مدیریت کند.حال در این عرصه زنان
گزارشگر در این فرایند پیچیده، برای اینکه بتوانند خبرها و سوژه های حوزه خود را به طور
تخصصی پوشش دهند با چالشها و مشکلات زیادی روبرو می باشند . در این بخش با یکی از
گزارشگران حرفه ای خانم ملیحه محمود خواه کارشناس علوم اجتماعی گرایش پژوهشگری ، به
بررسی حرفه گزارشگری خواهیم پرداخت. خانم محمود خواه از سال 81 فعالیت خود را در خبرگزاری
ها وروزنامه های ایران – قدس – همشهری محله و همشهری سرنخ آغاز کرده اند و هم
اکنون در روزنامه شهروند فعالیت دارند .
1. سخت ترین بخش برای تولید یک گزارش در کدام
قسمت است ؟
به
دلیل چارچوب ها و خط قرمزهایی که در بیشتر حوزه ها خصوصا بخش آسیب های اجتماعی
وجود دارد در بسیاری موارد طرح سوالات و بررسی بعضی از موضوعات از دسترس خبرنگار
خارج شده و کار وقتی سخت می شود که با توجه به سختی تهیه کار، گزارش اجازه انتشار
پیدا نکرده و یا قسمت های زیادی از آن حذف می شود.
2. چه معیارهای تخصصی برای تولید یک گزارش خوب
مد نظر شما است؟
سوژه
و موضوع خوب برای یک گزارش بسیار اهمیت دارد سوژه
خوب باید از دل دغدغه های جامعه انتخاب شود .گفتگو با افراد صاحبنظر و آشنا
با موضوعات روز و دغدغه های مردم یکی از مهمترین معیارهایی است که در تهیه گزارش
خوب تاثیر گذار است وجود اطلاعات و
آمارهای به روز نیز از معیارهای یک گزارش خوب است.
3. کیفیت و کمیت گزارش در دو بخش چاپی و فضای
مجازی را چگونه ارزیابی می کنید؟
رسانه
های چاپی مدتی است خواننده خود را از دست داده آمد زیرا فضای مجازی سرعت دریافت
اطلاعات را افزایش داده است و این به ضرر رسانه های چاپی است اما از طرف دیگر از
آنجا که در رسانه های برخط سرعت انتقال اخبار حرف اول را می زند در بسیاری از
موارد کمیت فدای کیفیت می شود به همین دلیل با وجود آنکه رسانه های آنلاین سرعت
بیشتری در انتقال اخبار دارند اما رسانه چاپی هنوز کیفیت بیشتری نسبت به آنها
دارد.
4. آیا با روش خبرنگاری غافلگیرانه در تولید
گزارش موافق هستید؟
خبرنگاری
غافلگیرانه شاید تنها راه نقد مسولینی باشد که مدام از ارائه پاسخ طفره می روند
این نوع خبرنگاری در حوزه رسانه مکتوب کمتر کاربرد دارد و بیشتر در رسانه های
مانند صدا و سیما که فرد در جلوی دوربین با یک سوال به چالش کشیده می شود کاربرد
دارد . در رسانه آنلاین هم تا حدودی امکان استفاده از روش غافلگیری وجود دارد اما
در رسانه چاپی این روش کمتر جواب می دهد.
5. در گزارش نویسی برای نوشتن تیترهای ضربه
زننده و شوک آور جهت جذب مخاطب و پایان های بیادماندنی، تا چه حد دست شما باز است؟
بسته
به حوزه خبری که در آن کار می کنیم نوع شروع و پایان بندی گزارش متفاوت است . گاهی
در حوزه های اجتماعی و آسیب ها مانور بیشتری می توانیم روی خبرها داشته باشیم اما
در برخی از خبرها خصوصا در حوزه بین الملل و سیاسی کمتر می توان روی ورودی خبر
مانور داشت در حوزه اقتصادی هم گاهی شروع و پایان بندی جنجالی می تواند برای
خبرنگار تبعات به دنبال داشته باشد.
6. به عنوان یک گزارشگر زن با چه چالشهایی مواجه
می شوید و برای بهبود جایگاه زنان دراین بخش چه پیشنهادی دارید؟
وقتی
هم باید مسئولیت های یک زن در زندگی را بر دوش بکشید، هم وظایف مادری خود را دنبال
کنید و هم به عنوان یک روزنامه نگار فعالیت اجتماعی داشته باشید شرایط تا حدودی
سخت تر می شود حجم کار بالا می رود و تقسیم بندی زمان برای هندل کردن کارها نباز
به مدیریت بیشتری دارد. قطعا در طول کار برای گرفتن گزارش با چالش روبرو می شوید
گاهی به در بسته می خوردید و گاهی ناچارید آنقدر پافشاری کنید که گزارشتان تکمیل
شود . تغییر نگاه به وضعیت زنان خصوصا در حوزه گزارش نویسی نیاز به تغییر نگاه
جامعه داشته و نیاز به فرهنگ سازی دارد تغییر نگاه به شرایط یک گزارشگر زن باید از
خانه شروع شود برداشتن نگاه جنسیتی از کار گزارشگری و برداشتن موانع و مشکلاتی که
می تواند ادامه فعالیت زن را مانع شود.
7. تعیین سوژه گزارش برچه مبنایی است و با سوژهای خود چگونه تعامل برقرار می کنید؟
سوژه
ها بیشتر بر اساس موضوع روز انتخاب می شود . اما همیشه اینطور نیست گاهی زندگی یک
شخص ، یک اتفاق جالب ،یک موضوع در فضای مجازی و یک کودک کار می تواندسوژه یک گزارش
باشد . اما بسته به نوع سوژه تعامل با آن نیز راه و رسم خودش را دارد . گاهی به راحتی می توان با سوژه ارتباط برقرار کرد و
گاهی این ارتباط گیری به ساعت ها زمان نیاز دارد.
8. جایگاه اصول اخلاقی در گزارش نویسی کجا قرار
دارد؟
قطعا
اصول اخلاقی حرف اول را در گزارش نویسی دارد. حفظ شان مصاحبه شونده، حفظ امانت داری در آنچه که مصاحبه شونده گفته ،
امانتداری در آنچه که او نمی خواهد در گزارش درج شود جزو اصول اخلاقی کار است که
باید یه آن توجه شود.
9. تا چه حد در گزارشات ، خود سانسوری انجام
داده اید؟
خیلی
کم
10. آیا تا به حال گزارشی داشته اید که عواطف شما
را عمیقاٌ به چالش بکشد؟
بسیار
زیاد . گزارش های زیادی بوده که در تمام مسیر بازگشت به روزنامه برای شرایط سوژه
گریه کرده و از اینکه کاری از دستم ساخته نبوده است خود خوری کرده ام . اما بیشتر
مواقع اگر کودکی درگیر مشکلی شده باشد قطعا تا چند روز حال خوشی نخواهم داشت.
11. مهم ترین درس هایی که از گزارش نویسی آموخته
اید چیست؟
گزارش
نویسی جریان ساده زندگی است یک روز تو داستان زندگی دیگران را می نویسی و یک روز
داستان زندگی تو سرمشق دیگران می شود و این جریان ادامه دارد.
تهیه،تدوین
و مصاحبه از: الهه اردلانی