در عصر ارتباطات نوین،
زنان نقش چشمگیری در جامعه رسانه ای
دارند، بطوری که در طول این سالها چه در داخل کشور و چه در عرصه های بین المللی
شاهد افزایش رشد حضور زنان درمدیریت رسانه‌ها، رشد توسعۀ فرهنگ رسانه‌ای با نقش‌آفرینی
های موثر، تشخیص اولویت‌ها و طراحی
راهبردهای کارآمد و اثربخش در آموزش رساته ای ، و ارتقای جایگاه آنان در این حوزه
هستیم.
همزمان با میلاد با سعادت
حضرت زهرای اطهر(س) و هفته گرامی داشت مقام زن از سوی دفتر مطالعات و برنامه ریزی
رسانه ها با چند تن از زنان فعال در حوزه رسانه
، مصاحبه ای توسط الهه اردلانی
کارشناس روابط عمومی این دفتر صورت گرفته است که در بخش های مختلف بروی سایت دفتر قرار می
گیرد .
بخش دوم : بانوان پژوهشگر
تهیه ،تدوین و مصاحبه از :
الهه اردلانی
دفتر مطالعات و برنامه ریزی
رسانه ها
امروزه
بانوان پژوهشگر در عرصه های گوناگون سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور نقش عمده
ای را بر عهده گرفته و در عرصه بین الملل نیز دارای جایگاهی ویژه هستند. یکی از این موارد درخشش آنان
حضور پر رنگ در حوزه رسانه ودر رشته هایی مانند فناوری اطلاعات ، مدیریت رسانه وحوزه آموزش مجازی
و یادگیری می باشد. بر
این اساس، در گفتگو با دو بانو پژوهشگرخانم
دکتر معصومه اسماعیل نژاد و خانم دکتر مریم حق شناس در دوقسمت به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت .
خانم
دکتر معصومه اسماعیل نژاد دانش آموخته دکتری مدیریت رسانه، از دانشگاه آزاد واحد علوم
تحقیقات هستند .ایشان از سال ۱۳۸۰ در رادیو به عنوان برنامه ساز و تهیه کننده مشغول
به کار بوده و پژوهش هایی در حوزه رادیو و مشاغل مرتبط با رادیو انجام داده اند. عضویت
در انجمن سواد رسانه ای ایران از سال 1397 تا کنون و پژوهشگر برتر (نفر اول) - جشنواره
بین المللی صدا در سال ۱۳۸۸از سوابق کاری
ایشان می باشد .
1. در تعریف دانش مدیریت رسانه چه مولفه هایی مد
نظر شما است؟
به
نظر من مهمترین نکته در مدیریت رسانه توجه و اولویت اساسی، رسانه است یعنی مدیریتِ
رسانه (رسانه به منزله ابزار قدرتمندی که با مخاطب ارتباط می کند و محتوا را به او
منتقل می کند) از این رو برخلاف مدیریت های دیگر، در رسانه هرم قدرت معکوس است و مهمترین
ابزار قدرت (یعنی آنتن رسانه و طراحی ، تولید و پخش محتوای رسانه ای) در دست تهیه کننده
قرار دارد. از این رو مدیر واقعی رسانه در اتاق های دربسته کار نمی کند مدیر واقعی
رسانه، رسانه را در دست و تحت کنترل دارد و آنتن در دست اوست.
2. چه تفاوتی بین رهبری رسانه ومدیریت رسانه وجود
دارد ؟
اگر
تفاوت دو واژه رهبر و مدیر در نظر گرفته شود و با توجه به عملکرد مدیر رسانه به عنوان
مدیر تیم برنامه سازی می توان در مورد رسانه همپوشانی این دو را به وضوح دید. در تعریف
مدیر رسانه - که من معتقدم برنامه سازان یا تهیه کننده ها مدیران واقعی رسانه هستند
- می توان گفت که تهیه کننده ها مدیر تیم برنامه سازی هستند و حلقه وصل هرم مدیریتی
سازمان رسانه ای و کارکنان صف سازمان برای تولید برنامه هستند. آنها صف سازمان رسانه
ای هستند و اهداف سازمان را محقق می کنند
3. چه تعریفی از عملکرد مدیریت رسانه در شهر هوشمند
دارید؟
به
نظر می رسد در شهر هوشمند رسانه و پیام های رسانه ای نیز هوشمند خواهد شد در 10 سال
قبل رسانه ها می توانستند افکار عمومی را جهت دهی کنند ولی در دنیای کنونی با شبکه
های اجتماعی که مخاطب و کاربر مدام در حال تولید محتوا هستند افراد عادی جامعه ،همه
، هم گیرنده و هم فرستنده پیام هستند به نظر می رسد با پیشرفت علوم و تکنولوژی این
تعامل بیشتر خواهد شد در چنین شرایطی مدیریت رسانه باید با استفاده از همین تکنولوژی
هوشمند باید به تولید پیام های خاص تر برای مخاطبان خاص و هوشمند بپردازد به نظر من
به احتمال زیاد در 10 سال آینده و با ورود رباتهای کاربر به دنیای رسانه می توان ارتباط
شخصی تری در رسانه با مخاطب برقرار کرد و محتوای منحصر به افراد تولید و پخش کرد.
4. علوم شناختی چه کاربردهایی در رسانه ها دارد؟
علوم
شناختی در رسانه برای تاثیرگذاری بر مخاطب (یا به طور دقیق تر تاثیر بر ناخودآگاه ذهن
مخاطب) در برنامه های سیاسی خاص یا با اهداف تجاری در ابتدا صورت می گرفت ولی به تدریج
این استفاده بیشتر شد در حال حاضر شبکه های اجتماعی با استفاده از هوش مصنوعی و علوم
شناختی به دستکاری و شکل دهی به علائق و سلائق مخاطبان می پردازند و می توانند با استفاده
از تحلیل کلان داده ها، رفتار مخاطبان را پیش بینی و از آنها در راستای اهداف خود استفاده
کنند یا محتوای مدنظر خود را در لایه های ناخودآگاه مخاطبان جایسازی کنند تا در زمان
مناسب رفتار مدنظر آنها را منعکس کنند. چند سال پیش با آقای دکتر حسن عشایری در مورد
علوم شناختی و رسانه یک برنامه در رادیو کار کردیم ایشان فرمودند که در رسانه های بزرگ
دنیا پژوهش های علوم شناختی را در رسانه ها و با کمک آنها انجام می دهند در مورد صداوسیما
اطلاع ندارم که آیا با مراکز علوم شناختی همکاری دارد یا خیر اما آنچه که مشخص است
پژوهشگران این حوزه تمایل چندانی به انتشار یافته ها (چه داخلی و چه خارجی ) ندارند.
اما آنچه مشخص است در حوزه های اقناع مخاطبان این پژوهش ها می تواند بسیار تاثیرگذار
باشد
5. نگاه عملگرایانه به مدیریت رسانه تا چه اندازه
در ایران موفق بوده است ؟
به
این سوال از 2 بعد می توان پاسخ داد : یک از نظر رشته مدیریت رسانه در ایران ، بیشتر
به ابعاد مدیریتی این رشته توجه می شود و بررسی رسانه ای آن مورد غفلت قرار گرفته است
دو
از بعد مدیریت رسانه به عنوان هرم های مدیریتی در سازمان رسانه ای مانند صداوسیما است
. مهمترین وظیفه صداوسیما تولید و پخش محتوای رسانه ای است با بررسی سازمان های رسانه
ای مشابه در سراسر جهان متوجه می شویم که این
سازمان رسانه ای به دلیل عملکرد مدیران ناآشنا با رسانه به معضل تجمع نیروهای پشتیبانی
ستاد ، بیش از 10برابری، نسبت به نیروهای صف گرفتار شده است. در چنین شرایطی
بودجه برنامه سازی ، صرف پرداخت حقوق نیروهای ستاد می شود این نمونه در دنیا بی نظیر
است و موجب ناکارآمدی این سازمان رسانه ای شده است.
6. چه موضوعاتی نیازمند توجه بیشتر محققان رشته
مدیریت رسانه در ایران است؟
رشته
مدیریت رسانه در ایران رشته جدیدی است به نظر می رسد توجه به مباحث میان رشته ای مانند
کاربرد علوم شناختی در رسانه، کاربرد تکنولوژی های هوش مصنوعی در رسانه ،استفاده از
روش های پژوهش تحلیل های کلان داده ای در بررسی محتواهای رسانه ای ؛ مدیریت رسانه با
استفاده از تکنولوژی های روز و فناوری های جدید در برنامه سازی و طراحی استودیوهای
مدرن و هوشمند، بازنگری در ساختار مدیریتی سازمان صداوسیما و مقایسه آن با ساختار سازمان
های رسانه ای مشابه و مسائلی از این دست می تواند مورد بررسی قرار گیرد.
7. برای ارتقاء سطح آگاهی اصحاب رسانه‌ها در بخش
مدیریت رسانه چه معیارهایی مورد نیاز است ؟
به
نظر می رسد استفاده از نخبگان دانشگاهی در هرم مدیریتی می تواند کارگشا باشد. ارتباط
دانشگاه با رسانه ها و حضور دانشجویان در سازمان های رسانه ای می تواند موجب پویایی
و خلاقیت در سازمان ها شود.
8. چه کاستی هایی برای رشته مدیریت رسانه در دانشگاه وجود دارد؟
یک: بیشتر به ابعاد مدیریتی این رشته توجه می شود و
بررسی رسانه ای آن بخش کمتری به خود اختصاص داده است.
دو:
سرفصل های این رشته به روز رسانی نمی شود.
سه:
هنوز مقطع کارشناسی این رشته در داخل موجود نیست
9. چه پیشنهاداتی برای ارتقاء جایگاه علمی و کاربردی دانش" مدیریت
رسانه" دارید؟
یک:
ایجاد مقطع کارشناسی رشته مدیریت رسانه
دو:
انتقال این رشته از دانشکده مدیریت به دانشکده رسانه
سه:
توجه به بخش رسانه ای رشته توام با بخش مدیریتی آن
10. چگونه میتوان نوعی یکپارچگی میان سیستم‌های مدیریت
مشتری و مدیریت مخاطب ایجاد کرد؟
در
رسانه توجه به یکپارچگی میان سیستم‌های مدیریت مشتری و مدیریت مخاطب از نوع تعاملی
موجب جذب و نگهداری مخاطبان می شود رسانه ها تلاش می کنند قدم های بلندی برای تعامل
با مخاطب بردارند تا بتوانند همدلی و همراهی آنها را با خود داشته باشند. توجه به شهروندخبرنگاران
در رسانه، پخش محتوای تولید شده مخاطبان و ساخت برنامه هایی متناسب با علائق و ذائقه
مخاطبان از جمله راههای ایجاد تعامل بیشتر با مخاطبان است
11. مهم ترین شاخص های اخلاقی در مدیریت رسانه چیست؟
از
نظر من وفاداری به سازمان رسانه ای و چارچوب های آن، علاقمندی و تعهد به رسانه ، تعهد
به برنامه و تیم برنامه سازی از مهمترین شاخص ها در مدیریت رسانه است
12. به عنوان یک بانو فعال بخش رسانه با چه چالشهایی
درحوزه فعالیت خود مواجه هستید ؟
مهمترین
چالش در حوزه تربیت نیروی انسانی ماهر در حوزه رسانه است که من سال هاست با تربیت نیروی
انسانی سعی می کنم این چالش را برطرف کنم دومین چالش در حوزه استفاده نکردن رسانه از
پیشرفت های تکنولوژیکی در رسانه است که علیرغم گفتگوهای بسیار با مدیران رسانه هنوز
نتوانسته ام برای از میان برداشتن این چالش کار مهمی و موثری انجام دهم ولی این نقص
را با امکانات شخصی خودم سعی می کنم جبران کنم
13. درحوزه آموزش مجازی و مدیریت رسانه چه برنامه
ریزی در آینده دارید؟
چند
سالی است که به صورت مجازی به آموزش علاقمندان به این حوزه اقدام کرده ام به وزارت
ارشاد هم درخواست داده ام تا مجوز یک آموزشگاه مجازی را صادر کنند تا بتوانم برای هنرجویانی
که در این کلاس ها شرکت می کنند مدرک صادر کنم ولی یکسالی است که در نوبت مجوز هستم.