العربی الجدید (انگلستان): روابط چین و آمریکا... موضوعات حل نشده در دور دوم ریاست جمهوری ترامپ
علی أبو مریحیل
۴\۱\۲۰۲۴
۱- با نزدیک شدن به پایان دوره ریاست جمهوری جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا پکن و واشنگتن مرحله دیگری را پشت سر میگذارند که شاهد هیچ پیشرفتی در تلاشها برای بهبود روابط آشفته چین و آمریکا نبود. به این ترتیب که در وضعیت موضوعات و مسائل حل نشده تغییری رخ نداد. این امر در حالی است که بهبود جزئی در تماسها درخصوص مسائل غیرمهم مانند همکاریهای اقلیمی و مبارزه با مواد مخدر رخ داد. در زمان کنونی نگاهها به دور دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ که از 20 ژانویه آغاز میشود، دوخته شده است، با این امید که اتفاق تازهای در روابط دوجانبه رخ دهد؛ یعنی روابط دوجانبهای که با توجه به درهم تنیدگی و تاثیر آن بر بسیاری از مسائل منطقهای و بین المللی مهمترین روابط در سطح بین المللی توصیف میشود.
۲- یکی از مسئولان سفارت چین در واشنگتن دعوت رئیس جمهور آمریکا [از رئیس جمهور چین در مراسم تحلیف خود] را نشانهای در راستای استقبال توصیف کرد؛ اما نگفت که آیا شی جین پینگ در مراسمی که قرار است در 20 ژانویه برگزار شود، شرکت خواهد کرد یا خیر. او در سخنان اخیر خود ابراز امیدواری کرد که چنین ابتکارعملی به شروع خوبی در راستای روابط دوجانبه در دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ منجر شود. به نوبه خود، کارولین لیویت، دبیر مطبوعاتی جدید ترامپ، گزارشهای رسانهای قبلی مبنی بر دعوت ترامپ از شی جین پینگ را تایید کرد؛ اما گفت که باید مشخص شود که رئیس جمهور چین شرکت خواهد کرد یا خیر.
۳- لین وی، پژوهشگر مؤسسه پژوهشهای سیاسی جیانگ شی، درخصوص روند روابط چین و آمریکا و برجسته ترین موضوعات حل نشده آن، به «العربی الجدید» گفت که آینده روابط پکن و واشنگتن اولویت برای هر دو طرف است و اینکه ثبات این روابط به عنوان یک سوپاپ اطمینان برای همه کشورها عمل میکند؛ زیرا هرگونه شکست یا لغزش از مسیر مسالمت آمیز در مدیریت اختلافات، عاملی برای جنگ جهانی است که چهره جهان را تغییر خواهد داد.
۴- او اشاره کرد در دولت کنونی تماسها میان دو طرف تقویت شد و مذاکرات نظامی که در دوره ترامپ متوقف شده بود از سر گرفته شد و پروتکلهای همکاری در حوزه علم و فناوری و مسائل اقلیمی و مبارزه با مواد مخدر نیز امضا شد. با این حال، مسائل مهمی مانند فروش تسلیحات به تایوان، مداخله آمریکا در درگیری در دریای جنوبی چین و گسترش [دامنه] استراتژی آمریکا در اقیانوس هند و آرام همچنان حل نشده باقی مانده است و پیش بینی نمیشود شاهد گشایشی درخصوص آنها در سالهای آینده باشیم؛ زیرا این امور ابزارهای ضروری در دست آمریکا برای تحمیل فشار بیشتر بر چین در چارچوب رقابت استراتژیک میان آنها و تلاشهای واشنگتن برای مهار پکن به شمار میروند.
۵- به باور جین توی، استاد سابق مطالعات سیاسی در دانشگاه ملی تایپه، چهار سال گذشته شاهد تقویت بیسابقه استراتژی آمریکا در منطقه اقیانوس هند و آرام بودیم؛ بنابراین غیرمنطقی است که چشم خود را به روی تمام این اقدامات ببندیم و با لحن خوش بینانه در مورد گشایش احتمالی در روابط چین و آمریکا در دوران ریاست جمهوری ترامپ صحبت کنیم. او اشاره کرد کنترل ضرب آهنگ اختلافات به نفع پکن است، زیرا ادامه رویکرد آمریکا با همین شیوه در سالهای آینده به معنای محدود کردن چین و محاصرهاش با نیروهای متحد آمریکا است.
لینک خبر: https://www.alaraby.co.uk/politics/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%82%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%85%D9%8A%D8%B1%D9%83%D9%8A%D8%A9-%D9%85%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%82%D8%A9-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9
العلاقات الصینیة الأمیرکیة... ملفات معلقة على ولایة ترامب الثانیة
تقاریر دولیة
بکین
علی أبو مریحیل
04 ینایر 2025
Facebook
X
WhatsApp
Share
شی وبایدن فی لیما، 16 نوفمبر 2024 (لیا میلیس/فرانس برس)
+
الخط
-
إظهارالملخصicon
مع اقتراب نهایة ولایة الرئیس الأمیرکی جو بایدن، تطوی بکین وواشنطن صفحة أخرى من حقب رئاسیة متعاقبة لم تشهد تسجیل أی اختراق فی مساعی تحسین العلاقات الصینیة الأمیرکیة المضطربة، حیث ظلت الملفات والقضایا الخلافیة بینهما على حالها، فی حین أن تحسناً طفیفاً طرأ على الاتصالات فی مجالات غیر حیویة، مثل التعاون فی مجال المناخ ومکافحة المخدرات والتبادلات الدبلوماسیة الناعمة. وتتجه الأنظار فی الوقت الراهن إلى ولایة الرئیس دونالد ترامب الثانیة التی تبدأ فی 20 ینایر/کانون الثانی الحالی، على أمل أن تحمل جدیداً لعلاقات ثنائیة تُوصف بأنها الأهم على مستوى العالم، نظراً لتداخلها وتأثیرها على العدید من القضایا الإقلیمیة والدولیة.
وکانت وسائل إعلام أمیرکیة قد ذکرت أن ترامب دعا نظیره الصینی شی جین بینغ، إلى زیارة الولایات المتحدة، بعد وقت قصیر من فوزه بالانتخابات الرئاسیة، للمشارکة فی مراسم تنصیبه هذا الشهر. کما صرح قبل أیام بأن الصین والولایات المتحدة یمکنهما العمل معاً لحل جمیع مشاکل العالم. لکن تسریبات فی وسائل إعلام أمیرکیة استبعدت أن یحضر شی مراسم التنصیب.
لین وی: هناک ملفات ساخنة بین البلدین، بینها بیع أسلحة لتایوان، ظلت معلقة
ووصف مسؤول فی السفارة الصینیة فی واشنطن، دعوة الرئیس الأمیرکی بأنها "إشارة ترحیب"، لکنه لم یذکر ما إذا کان شی جین بینغ سیحضر الحفل المزمع عقده فی 20 ینایر الحالی. وقال، فی تصریح أخیراً، إنه یأمل أن تؤدی مثل هذه المبادرة إلى بدایة جیدة للعلاقات الثنائیة فی ولایة ترامب الثانیة. من جهتها، أکدت کارولین لیفات، السکرتیرة الصحافیة الجدیدة لترامب، التقاریر الإعلامیة السابقة التی تفید بأن ترامب دعا شی، لکنها قالت إنه لا یزال یتعین تحدید ما إذا کان الرئیس الصینی سیحضر أم لا.
وشهدت الأیام الأخیرة توترات بین البلدین، وأعلنت الصین أمس الجمعة أنها ستتخذ "کل الإجراءات اللازمة" رداً على إعلان وزارة التجارة الأمیرکیة أنها تدرس فرض قیود على المسیّرات التجاریة الصینیة لأسباب تتعلق بالأمن القومی. قبلها بیوم، وتحدیداً الخمیس الماضی، فرضت بکین عقوبات على عشر شرکات دفاعیة أمیرکیة على خلفیة بیع أسلحة إلى تایوان، فی ثانی حزمة من نوعها خلال أیام تستهدف شرکات أمیرکیة. فیما کان الرئیس الصینی شی جین بینغ قد أکد فی رسالة لنظیره الأمیرکی جو بایدن، یوم الاثنین الماضی، أن العلاقة بین البلدین هی "من الأهم" فی العالم، وأن "الصین مستعدة للعمل مع الولایات المتحدة... لتطویر علاقات صینیة أمیرکیة سلیمة ومستقرة، والمضی قدما بشکل مستدام على المسار الصحیح".
إخفاق بتسجیل اختراقات فی العلاقات الصینیة الأمیرکیة
وبالرغم من إخفاق الجانبین فی تسجیل اختراقات ملموسة فی العلاقات الصینیة الأمیرکیة، أشادت وسائل إعلام صینیة باستقرار العلاقات الصینیة الأمیرکیة وعدم خروجها عن نطاق السیطرة. وقالت صحیفة غلوبال تایمز الحکومیة، قبل أیام، إنه ظلت العلاقات الصینیة الأمیرکیة مستقرة بشکل عام، واتبعت الدولتان إرشادات دبلوماسیة من المستوى القیادی، ورکزتا على تنفیذ رؤیة سان فرانسیسکو (الاجتماع بین شی وبایدن فی سان فرانسیسکو فی نوفمبر/تشرین الثانی 2023 واتفقا خلاله على ضرورة ضمان عدم تحول المنافسة بین الدولتین إلى صراع)، وعقدتا جولتین من الاتصالات الاستراتیجیة وخمسة اجتماعات لمجموعة العمل المشترکة. کما تقدم الجانبان بالتعاون العملی فی مجالات مثل: مکافحة المخدرات وإنفاذ القانون وتغیر المناخ.
سولیفان ووزیر الخارجیة الصینی وانغ یی، بکین، 27 أغسطس 2024 (Getty)
تقاریر دولیة
العلاقات الصینیة الأمیرکیة: حسابات البقاء على حافة الهاویة
ومع ذلک، لا تزال بعض العوامل السلبیة التی تؤثر على العلاقة بین البلدین قائمة. ولفتت الصحیفة إلى أنه لا ینبغی أن یکون مستقبل العلاقات الصینیة الأمیرکیة مجرد تکرار لنماذج الماضی للعلاقات بین القوى الکبرى، بل ینبغی لها أن ترکز على استکشاف الطریق الصحیح للتعایش بین الدولتین. وأضافت: یتوجب على الصین والولایات المتحدة العمل معاً لاستکشاف الطریق الصحیح للمضی قدماً.
تعلیق الملفات الساخنة
فی قراءته لمسار العلاقات الصینیة الأمیرکیة وأبرز الملفات العالقة، راى الباحث فی معهد جیانغ شی للدراسات السیاسیة لین وی، لـ"العربی الجدید"، أن مستقبل العلاقات بین بکین وواشنطن یمثل أولویة للطرفین، کما أن استقرار هذه العلاقات بمثابة صمام أمان لجمیع الدول، لأن أی انتکاسة أو انزلاق عن المسار السلمی فی إدارة الخلافات عبارة عن مدعاة لحرب عالمیة من شأنها أن تغیر وجه الکون. ولفت لین وی إلى أنه عند الحدیث عن أبرز ملامح ولایة بایدن، نجد أنها اتسمت بالهدوء النسبی مقارنة بولایة ترامب السابقة، والتی شهدت تراشقاً إعلامیاً واتهامات متبادلة، وفرض عقوبات على کیانات وأشخاص، وإغلاق مقار دبلوماسیة، وکان ذلک بفضل وجود ما اصطلح على تسمیتهم بـ"صقور الصین" فی الإدارة الأمیرکیة السابقة، مثل وزیر الخارجیة السابق مایک بومبیو.
وأشار إلى أنه خلال الإدارة الحالیة تم تعزیز الاتصال بین الجانبین، حیث استؤنفت المحادثات العسکریة التی کانت معلقة فی عهد ترامب، وأیضاً تم التوقیع على بروتوکولات تعاون فی مجال العلوم والتکنولوجیا، وکذلک المناخ ومکافحة المخدرات. غیر أن الملفات الساخنة، مثل مبیعات الأسلحة لتایوان، والتدخل الأمیرکی فی النزاع ببحر الصین الجنوبی، وتوسیع الاستراتیجیة الأمیرکیة فی منطقة المحیطین الهندی والهادئ، ظلت معلقة، ومن غیر المتوقع أن تشهد انفراجة خلال السنوات المقبلة، لأنها تُعتبر أدوات أساسیة فی ید الولایات المتحدة لفرض المزید من الضغط على الصین فی إطار المنافسة الاستراتیجیة بینهما، ومحاولات واشنطن کبح جماح بکین.
جین توی: النهج الأمیرکی تجاه بکین یظل ثابتاً بغض النظر عن تعاقب الإدارات بین الجمهوریین والدیمقراطیین
وعن أسباب عدم تحسّن العلاقات الصینیة الأمیرکیة قال لین وی: ببساطة لأنه لا تتوفر رغبة حقیقیة لدى الإدارة الأمیرکیة فی معالجة القضایا الخلافیة، لأنها تمسّ المصالح الاستراتیجیة لواشنطن فی المنطقة. وأضاف: دعنا نتخیل ما الذی قد یدفع الولایات المتحدة للتراجع عن دعمها لجزیرة تایوان وإمدادها بالسلاح، وکیف لها أن تتوقف عن بناء التحالفات العسکریة فی محیط الصین. وأوضح أن هذه أبرز مطالب بکین، ولکن المشکلة تکمن فی أن الاستراتیجیة الأمیرکیة بمنطقة المحیطین تقوم بالأساس على اعتبار أن الصین تشکل تهدیداً إقلیمیاً ودولیاً، وبالتالی من الصعب التوصل، بناء على هذه المعطیات، إلى صیغة أو آلیة یمکن من خلالها الحدیث عن انفراجة فی العلاقات الثنائیة بین الجانبین.
مصلحة فی ضبط الإیقاع
فی المقابل، قال أستاذ الدراسات السیاسیة السابق فی جامعة تایبیه الوطنیة، جین توی، لـ"العربی الجدید"، إن العلاقات الصینیة الأمیرکیة لم تشهد تحسناً فی عهد بایدن کما یسوّق الإعلام الصینی. واعتبر أن النهج الأمیرکی تجاه بکین یظل ثابتاً بغض النظر عن تعاقب الإدارات الأمیرکیة بین الجمهوریین والدیمقراطیین. وأوضح أنه فی عهد بایدن استمرت العقوبات على الشرکات والمؤسسات الصینیة المرتبطة بالجیش، وزادت واشنطن من وتیرة مبیعات الأسلحة لتایوان، بما فی ذلک أسلحة وأنظمة دفاعیة متطورة. وکذلک الأمر بالنسبة لحلفاء الولایات المتحدة فی المنطقة، مثل الهند والفیلیبین والیابان وکوریا الجنوبیة.
وبرأیه، فإن السنوات الأربع الماضیة شهدت تعزیزاً غیر مسبوق للاستراتیجیة الأمیرکیة فی منطقة المحیطین الهندی والهادئ، وبالتالی من غیر المنطق غض النظر عن کل هذه الممارسات والحدیث بلغة التفاؤل عن انفراجة محتملة فی العلاقات الصینیة الأمیرکیة فی عهد ترامب. ولفت إلى أن بکین لدیها مصلحة فی ضبط إیقاع الخلافات، لأن استمرار النهج الأمیرکی بنفس الوتیرة خلال السنوات المقبلة یعنی تقیید الصین وإحاطتها بقوى حلیفة للولایات المتحدة قادرة على المجابهة والتعامل بندیة فی خلافاتها مع بکین، خاصة ما یتصل بالنزاعات الحدودیة البریة والبحریة.